Η ψυχολογία των χρωμάτων - Color Psychology

Τα χρώματα αποτελούν αναπόσταστο κομμάτι της καθημερινής μας ζωής. Επίσης, παίζουν κεντρικό ρόλο στον επιχειρηματικό κόσμο, δεδομένου ότι το κάθε χρώμα έχει συγκεκριμένες ιδιότητες, προκαλεί συγκεκριμένα συναισθήματα και είναι συνυφασμένο με συγκεκριμένες έννοιες, σε συνάρτηση πάντα και με το περιβάλλον (context) όπου χρησιμοποιείται, με την κουλτούρα του καταναλωτή και με πολλές άλλες παραμέτρους. Συνεπώς, η σωστή χρήση των χρωμάτων είναι ένα σημαντικό εργαλείο στην επιτυχία της επικοινωνίας μίας εταιρίας με την αγορά ή με τους υπαλλήλους της. Επίσης, το χρώμα αποτελεί βασικό στοιχείο αντίληψης της αξίας της προσφοράς της εταιρίας (υπό μορφή προϊόντος ή υπηρεσίας) και συμβάλλει στην ικανοποίηση του πελάτη από αυτό. Για παράδειγμα, τα χρώματα που κυριαρχούν στον χώρο αναμονής μίας εταιρίας παίζουν σημαντικό ρόλο στο επίπεδο της τελικής ικανοποίησης αυτού από τη συναλλαγή του με την εταιρία.

Κάνοντας μία σύντομη έρευνα στο google, θα βρείτε πολλές σελίδες που εξηγούν τις ιδιότητες του κάθε χρώματος ξεχωριστά και τις εφαρμογές που μπορούν να έχουν. Μία ολοκληρωμένη λίστα μπορείτε να δείτε εδω και εδώ.

Εν συντομία, το κόκκινο θεωρείται το χρώμα του πάθους και της έντασης. Το μπλε είναι το πιο δημοφιλές και αγαπητό χρώμα, και θεωρείται ότι γαληνεύει και εμπνέει κύρος. Το πράσινο σχετίζεται με τη φύση και εμπνέει φρεσκάδα. Το πορτοκαλί συνήθως σχετίζεται με προϊόντα χαμηλής τιμής αλλά ανοίγει και την όρεξη. Το κίτρινο επιφέρει αισθήματα χαράς. Το μωβ σχετίζεται με την πολυτέλεια και την πνευματικότητα. Το μαύρο αποπνέει αέρα μυστηρίου αλλά και κομψότητας, ενώ το λευκό είναι το χρώμα της αγνότητας, του ναρκισσισμού και της καθαρότητας. Αν και αυτά είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του κάθε χρώματος, υπάρχουν και πολλές άλλες ιδιότητες που μπορούν να βρουν εφαρμογή σε διάφορες καταστάσεις. Για παράδειγμα, το πράσινο χρησιμοποιείται σε πολλούς νοσοκομειακούς θαλάμους επειδή θεωρείται ότι ξεκουράζει τους ασθενείς. Επίσης, η κουλτούρα του κόσμου στον οποίο απευθύνεται ένα χρώμα, μπορεί να δώσει διαφορετικές ερμηνείες. Το κόκκινο μπορεί να θεωρείται χρώμα έντασης και πάθους στον Δυτικό κόσμο, αλλά θεωρείται χρώμα χαράς και γιορτής στην Κίνα. Τέλος, ο τόνος του κάθε χρώματος μπορεί να έχει επίσης δραματικές διαφορές στην επίδρασή του στην ανθρώπινη ψυχολογία. Το ανοιχτό γαλάζιο ηρεμεί, ενώ το βαθύ μπλε συνήθως δημιουργεί συναισθήματα βαθειάς θλίψης.

Η ανθρωπότητα έχει χρησιμοποιήσει τις ιδιότητες των χρωμάτων σε άπειρες εφαρμογές. Οι αστυνομικοί και τα όργανα της εξουσίας φοράνε πάντα μπλε ή μαύρο για να εμπνέουν κύρος και σεβασμό (το οποίο οφείλει να κάνει και κάποιος που δίνει μία συνέντευξη για να διεκδικήσει μία δουλειά, αν θέλει να αυξήσει τις πιθανότητες επιτυχίας του). Τα νοσοκομεία και οι ιατροί χρησιμοποιούν το λευκό για να επικοινωνήσουν καθαρότητα και ουδετερότητα. Τα εστιατόρια χρησιμοποιούν κόκκινους και πορτοκαλί χρωματισμούς για να ανοίξουν την όρεξη των πελατών και να τους υποκινήσουν να αδειάσουν γρήγορα το τραπέζι. Το μπλε χρησιμοποιείται σε γυμναστήρια για να τονώσει την ψυχολογία των γυμναζόμενων. Το ροζ έχει χρησιμοποιηθεί πολλές φορές σε αποδυτήρια φιλοξενούμενων προς εκμετάλλευση της ιδιότητας του να αποδυναμώνει. Οι πιο πολλές επιχειρήσεις χρησιμοποιούν το κόκκινο ως βασικό χρώμα εταιρικής ταυτότητας λόγω της αυξημένη προσοχής που έλκει. Το τελευταίο, βέβαια, έχει καταντήσει πάγια τακτική και αρχίζει να αποφεύγεται προς χάριν της διαφοροποίησης.

Επίσης, πολλοί χρωματικοί συνυφασμοί με ιστορικές καταβολές, έχουν την εξήγησή τους. Το μπλε, όπως αναφέρθηκε, εμπνέει κύρος και σεβασμό, αλλά το ροζ έχει την ιδιότητα να αποδυναμώνει. Μήπως είναι τυχαία η σύνδεση του μπλε με τα αρσενικά και, αντίστοιχα, η θεώρηση του ροζ ως θηλυκό χρώμα;

Οι εταιρίες καλούνται να διαλέξουν το χρώμα της εταιρικής τους ταυτότητας με βάση τον χώρο τον οποίο δραστηριοποιούνται και την αγορά-στόχο τους. Προσωπικά, είμαι υπέρ της χρήσης ΕΝΟΣ μόνο βασικού χρώματος, στα πλαίσια της εξειδίκευσης και της ταύτισης με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, και προς αποφυγή σύγχυσης και αποτυχούς προσπάθειας ταύτισης με "όλους και όλα" (το οποίο είναι δημοφιλές ως στρατηγική στους Έλληνες). Όπως λέει και ο διάσημος marketer Seth Godin, "μία εταιρία που προσπαθεί να είναι τα πάντα για όλους, καταλήγει να μην είναι τίποτα για κανέναν". Η ταύτιση είναι θέμα εξειδίκευσης, ιδίως αν μιλάμε για εταιρίες περιορισμένου μεγέθους και διαθέσιμων πόρων. Κάθε εταιρία έχει ανάγκη από μία ξεκάθαρη ταυτότητα και απόλυτη συνοχή στην παρουσία και επικοινωνία της, αρά και ενός μόνο βασικού χρώματος. Γι'αυτό και ποτέ δεν υπήρξα fan της Wind ή της νέας εταιρικής ταυτότητας της Tellas. Αντίθετα, πάντα θαύμαζα το branding της O2 network (εταιρία κινητής τηλεφωνίας στην Αγγλία), με τη χρήση διάφορων τόνων γαλάζιου και άσπρου. Όχι μόνο αποτέλεσε μία πολύ μοντέρνα και φρέσκια εταιρική εικόνα, αλλά και μία νότα έντονης διαφοροποίησης στην καρδιά του corporate κατεστημένου. Τα εταιρικά της χρώματα χρησιμοποιούνται με ιδιαίτερο γούστο σε κάθε επικοινωνιακό μέσο, από τις διαφημίσεις της μέχρι τα καταστήματα λιανικής και οτιδήποτε άλλο.

Με βάση τα παραπάνω, βλέπουμε χρηματιστηριακές εταιρίες να διαλέγουν πράσινα, κίτρινα ή μωβ χρώματα λόγω της σύνδεσής τους με το χρήμα και τον πλούτο. Εταιρίες τεχνολογίας χρησιμοποιούν αρκετά το ασημί για την υποδήλωση του τεχνολογικού επιπέδου τους. Σε άλλους κλάδους, οι εταιρίες ψάχνουν να διαμορφώσουν μια μοναδική εταιρική ταυτότητα, επιλέγοντας το χρώμα που δε χρησιμοποιεί κανένας άλλος ανταγωνιστής. Ιδού και ο λόγος γιατί η Cosmote επέλεξε μία πράσινη εταιρική ταυτότητα (το μπλε και το κόκκινο ήταν πιασμένα).

Τα τελευταία νέα στην ψυχολογία των χρωμάτων δείχνουν μία στροφή από την εκτεταμένη χρήση του κόκκινου προς το πράσινο (το οποίο πολλοί σπεύδουν να ονομάσουν "το νέο κόκκινο"), χάριν της αυξημένης οικολογικής ευαισθησίας των καταναλωτών. Αυτήν την τάση εκμεταλλεύτηκε και η ΒΡ η οποία είχε ιστορικά ταυτιστεί με το πράσινο, υιοθετώντας ένα νέο λογότυπο που παρέπεμπε σε εναλλακτικές μορφές ενέργειας, αποκτώντας ένα απόλυτα "πράσινο" εταιρικό προφίλ. Επίσης, νέες μελέτες έχουν δείξει ότι το μπλε επεμβαίνει στην ανθρώπινη σκέψη αυξάνοντας τη δημιουργικότητα, ενώ αντίστοιχα το κόκκινο αυξάνει την αναλυτική ικανότητα. Επομένως, θα ήταν σοφό να χρησιμοποιείται ένα μπλε περιβάλλον για brainstorming συναντήσεις, ενώ ένας λογιστής θα ήταν πιο παραγωγικός σε ένα περιβάλλον με κόκκινο χρώμα.

Επιλέξτε σωστά το χρώμα που ταιριάζει στην επιχείρησή σας ή στο εκάστοτε διαφημιστικό σας μήνυμα. Κάνετε ανάλυση του κλάδου και της αγοράς στην οποία απευθύνεστε και επιλέξτε το χρώμα εκείνο που ανταποκρίνεται καλύτερα στα στοιχεία αυτά. Αν το διαφημιστικό σας μήνυμα θέλει να τονώσει τις πωλήσεις, χρησιμοποιήστε θερμά χρώματα όπως κόκκινο για να τονίσετε την "ένταση" της ευκαιρίας. Αν ο στόχος του μηνύματος έχει πιο μακρόχρονο ορίζοντα και στοχεύει σε οφέλη όπως η αύξηση της πιστότητας των πελατών, τα πιο ψυχρά χρώματα θα ενέπνεαν τη σύνεση που απαιτείται.